پیوند زدن (پیوندزنی)

پیوند زدن یکی از شیوه‌های غیر جنسی تکثیر گیاهان است. در این روش یک بافت از گیاهی جدا شده و بر روی گیاه دیگری رشد داده می‌شود. تقسیم معمولی سلول‌ها در محل اتصال باعث می‌شود که زخم‌های حاصله ترمیم و رشد و نمو بافت‌ها ادامه یافته و بخش‌ها در هم بیامیزند و گیاه واحدی حاصل آید.

دلایل پیوند زدن درختان:

– گاهی اوقات نمی توان یک گونه را با استفاده از قلمه و پاجوش تکثیر کرد. در این موارد از روش پیوند برای نگهداری و انتقال صحیح خصوصیات ظاهری و باردهی استفاده می شود. در واقع به این ترتیب وضعیت ژنتیکی گیاه تغییر نمی کند.

– تکثیر نمونه های درختان فرسوده با بهره مندی از پیوند زدن، البته در این صورت باید ریشه درخت همچنان فعال و جوان باشد.

– پیوند زدن گاهی اوقات برای تقویت استفاده می شود. در واقع کمبود شیره را می توان با پیوند جبران کرد. این کمبود شیره توسط پیوند زدن درخت ریشه دار انجام می شود.

– گاهی از پیوند برای ترمیم درخت است. یعنی درخت پایه خیلی آسیب دیده و باید پیوند زده شود.

– ناسازگاری با محیط نیز ممکن است دلیلی برای درختان پیوند زدن باشد. در این صورت درخت بر مبنای مناسبی برای محیط زیست پیوند زده می شود. به عنوان مثال، اگر درختی نمی تواند خاک مرطوب را تحمل کند، آن را به گونه ای پیوند دهید که خاک مرطوب را تحمل کند.

– در برخی موارد از پیوند برای تعدیل رشد استفاده می شود. ضعف یا استحکام ریشه ها با عمل پیوند به درجه متوسطی می رسد.

– با پیوند سریعتر به مرحله باردهی خواهید رسید.

مزایای پیوند زدن درختان:

* بازده محصول با این فرآیند افزایش می یابد.

* عملیات پیوند زدن میوه های بزرگ و باکیفیت را فراهم می کند.

* میوه ها ماندگاری طولانی دارند. یعنی در حین چیدن تا رسیدن به مرحله استفاده کمتر آسیب دیده و صدمه می بیند. چون ماندگاری بیشتری دارد و مقاوم تر است.

* برای پیوند زدن درخت نیز در زمان رسیدن میوه تغییراتی وجود دارد. معمولاً میوه ممتاز در اواخر فصل می رسد و قیمت بالاتری دارد.

تاریخ پیوند:

برای پیوندهای جوانه، زمان بین اواخر خرداد تا اواخر تابستان را انتخاب می کنند. بیشتر پیوندهای چوبی از اواخر زمستان تا رشد گیاه رشد می کنند. هدف درخت میوه از پیوند زدن ایجاد تغییر مثبت در تولید درختان میوه و بهبود کیفیت آن است. این پیوند بر الگوهای گرده افشانی در باغ، عملکرد درخت و شکل رشد درخت تاثیر می گذارد.
این پایه ها شرایط را برای به دست آوردن گیاهان کوتاه قد اما قوی فراهم می کنند. در روش پیوند زنی میان پایه عوارض پیوند برطرف می شود و زخم های ریشه، تنه و شاخه ترمیم می شود. در این راستا، بازدهی سریعتر از قبل شروع به افزایش می کند.

هنگام پیوند گیاهان باید به مقدار شیره آن توجه شود. زیرا این اتصال در زمانی که شیره ها زیاد است برقرار نمی شود. دمای بالا همچنین می تواند پیوندک را خشک و از بین ببرد. اگر دما کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد باشد سلولهای پیوند فعالیت خود را از دست می دهند و پیوند ساخته نمی شود.

ارتفاع محل پیوند:

پیوند بايد در ارتفاعي خاصی از پايه زده شود که نه آنقدر پایین که در سالیان بعد زیر خاک رود نه آنقدر بالا که به راحتی در معرض آسیب قرار گیرد، در ضمن باید به جهت جوانه و مسیر باد نیز در این ارتباط توجه داشت که جوانه در معرض باد و تابش شديد آفتاب نباشد تا بلافاصله خشک شود و از بین برود.

شرایط انتخاب پایه:

• پایه باید مقاومت لازم در برابر سرما را داشته باشد.
• انتخاب باید به گونه ای انجام شود که شرایط پرورش مناسب داشته باشد. در حالی که به سرعت در حال رشد است.
• برای پیوند درخت باید گونه های مقاوم به آفات و بیماری ها انتخاب شود. در این مورد، می توانیم انتظار موفقیت پیوند زدن را داشته باشیم.

شرایط انتخاب پیوندک:

– باید از گیاه یکساله انتخاب شود.
– شاخه های انتخاب شده برای پیوندک از قسمت های شاخه های بارده یا گل دهنده جدا می شوند. در غیر این صورت ثمری نخواهد داشت.
– پیوندک را از قسمت میانی شاخه ها انتخاب کنید. چون قسمت پایین میوه کم دارد قسمت بالایی ضعیف است.
– اگر پیوندک از درخت خفته به دست آمده باشد، جداسازی باید در مدت خواب درخت انجام شود.

انواع پیوند زدن درخت:

پیوند جوانه ای ، پيوندك ها از شاخه هاي سال جاري گرفته ميشود و يا در هنگام خواب تهيه و تا بهار در دماي ۰ تا ۴ درجه سانتيگراد نگهداري ميشود. زمان انجام اين نوع پيوند از اواخر زمستان تا اواخر تابستان بوده و شامل انواع زير مي باشد.

۱- پیوند سپری یا شکمی:

مرسوم ترین نوع پیوند جوانه می باشد که بيشترين کاربرد را دارد. به آن پيوند T هم گفته ميشود. اين نوع پيوند در درختان هلو، بادام، آلو، شليل، گلابي و سيب كاربرد دارد و لازم است در مورد درختانی مانند پسته و مرکبات که پس از انجام برش تولید شیره میکنند، برش پایه به صورت T معکوس انجام گیرد.

نكته: بايد از جوانه هاي رويشي استفاده شود نه زايشي و بجز گيلاس در بقيه درختان ميوه بهتر است از جوانه هاي پايين استفاده شود.

روش اجرا: ابتدا برش عمودي ۲٫۵ سانتي متري در پايه زده و سپس عمود بر آن برش افقي به اندازه يك چهارم قطر ساقه ايجاد ميشود، پيوندك نيز با برشي به ارتفاع ۱٫۵ سانتي متري دارای جوانه برداشته میشود و سپس جوانه برداشته شده را از بالا وارد شكاف ايجاد شده در پوست پايه كرده و به سوي پايين برده تا جفت گردد. سپس روي آن را با نوار پلاستيكي پوشانده میشود به نحوي كه روي جوانه بسته نشود. در این راستا از جوانه ها استفاده می شود. این جوانه به شکل دلخواه در طول ساقه زیر پوست قرار می گیرد.

۲- پیوند لوله ای:

این پیوند به صورت لوله ای با جوانه ها از پوست درخت جدا می شود. اين نوع پیوند به لحاظ آسانی انجام، گیرایی و عدم استفاده از چسب و نخ پیوندی در انار و پسته توصيه ميشود. در زبان عامیانه اين پیوند ماسوره ای هم نامیده میشود.

روش اجرا: پوست ساقه پایه به طول حدود ۱ تا ۳ سانتی متر را برش دهید و بردارید. پایه را درون پیوندک دارای جوانه که به شکل لوله است فرو کنید. پیوندک و پایه روی هم می لغزند به طوری که لایه های جوانه آنها روی هم قرار می گیرند.

نکته: درختان پیوند زده به صورت لوله ای برای درختان با قطر کمتر از یک سانتی متر استفاده می شوند. از این نظر، پیوندک و پایه دارای قطر یکسانی هستند. اگر قطر پایه و پیوند متفاوت باشد از روش پیوند حلقه ای استفاده می شود.

۳- پیوند قاشی:

این نوع پیوند در درختانی که پوست نمی دهند همانند انگور کاربرد دارد. زمانی استفاده کنید که پیوندک و پایه هر دو در حال استراحت هستند و درخت در حال سقوط نیست.

روش اجرا: پیوندک ها از شاخه هایی با قطر ۱ تا ۲٫۵ سانتی متر انتخاب می شوند. ابتدا برشي با زاويه ۴۵ درجه در زير جوانه زده و سپس از ۲٫۵ سانتی متری بالای جوانه برشي شيبدار به طرف پايين در داخل ساقه زده تا به برش اول برسد. در پايه نيز برشي كاملا مشابه ايجاد كرده و سپس آنها را روی هم قرار دهید و بجز روی جوانه بقیه را ببندید.
نکته: برای موفقیت درخت پیوند زدن در محل پیوند از پلاستیک استفاده کنید. این پلاستیک برای حفظ رطوبت در محل پیوند ضروری است.

.

۴- پیوند وصله ای:

این نوع پیوند در درختانی که پوست ضخیم دارند مانند گردو کاربرد دارد.

روش اجرا: در زماني كه درخت پوست بدهد و گياه رشد سريعي دارد، قسمتي از پوست بین ۲ گره روي پايه به صورت مربع يا مستطيل برداشته شده و پيوندك از جوانهاي كه در كنار يك برگ باشد به همان اندازه برداشته و روي آن قرار مي گيرد.

نوع دیگری از پیوند، پیوند شاخه است که در اواخر زمستان تا اوايل بهار انجام میشود و با پيوندکی كه در زمان استراحت گياه گرفته شده و در دماي صفر درجه سانتيگراد نگهداري شده انجام ميشود.

۱- پیوند مجاورتی:

این نوع پیوند در طبیعت به وفور وجود دارد. روش همجواری پیوند زدن یا پیوند مجاورتی درختان زمانی استفاده می شود که درخت پیوندهای ممکن دیگری نداشته باشد مثلا وجود ۲ يا چند درخت يكسان اما متفاوت از نظر عملكرد در يك باغ كنار هم. در طبیعت گاهی این پیوند به صورت اتفاقی شکل میگیرد مثلا هنگامی که دو درخت به یکدیگر ساییده می شوند، پوست بین آنها خراش خورده می شود. این پیوند امکان ادغام دو لایه زایشی در درختان مجاور را فراهم می کند.

روش اجرا: با برداشتن لايه نازك از يك طرف پوست هر يك از پایه و پیوند یا دو شاخه که میخواهیم با هم پیوند بخورند، اقدام به پيوند زدن مينماييد. البته باید پایه و پیوند تا زمان گرفتن پیوند متصل به ریشه خود میباشند.

نکته: برشهاي انجام گرفته در اواخر زمستان يا اوايل بهار به صورت شيبدار با زاويه  ۲۰ تا ۳۰ درجه بايد انجام شود، سپس محل انجام برشها را روي هم قرار داده و به يكديگر مي بنديم.

۲- پیوند پلی:

این پیوند در اوایل بهار قابل انجام است و برای ترمیم نواحی آسیب دیده درخت مهم است. اين نوع پیوند به پیوند تعمیری نيز مشهور است که زمان انجام آن در اوايل بهار است.

روش اجرا: برای این اتصال از شاخه هایی با قطر تقریبی  ۱تا ۲ سانتی متر استفاده کنید. به فاصله ۵ تا ۷ سانتی متر از بالا و پایین محل آسیب دیده پوست را برش دهید و از قسمت سالم خود درخت پوست برای این قسمت جدا کنید.

۳- پیوند اسکنه:

این روش یکی از قدیمی ترین روش های پیوند درختان است و باغداران از آن استفاده می کنند. بيشتر براي تغيير رقم استفاده ميگردد و فصل انجام آن در زمستان است. در این نوع پیوند قطر پایه می تواند بزرگتر از پیوند باشد و پیوندک را از شاخه های یکساله در زمان استراحت میگیریم.

روش اجرا: پایه از تنه، شاخه اصلی یا تاج بریده می شود. سپس یک برش به عمق حدود ۲ تا ۵ سانتیمتر بر روی قطر پایین ایجاد می شود. پیوندک نیز به طول ۲۰ تا ۱۲ سانتی متر از شاخه یکساله جدا شده و سرش را برشی اریب می دهیم و در محل بریدگی روی پایه فرو میکنیم.

نکته: باید لایه زاینده پایه و پیوندک بر روی یکدیگر قرار گیرند.

۴- پیوند تاجی( پوست):

این پیوند در کمترین زمان ممکن نتیجه را می دهد. می توان آن را در شاخه های هر قطر، ضخیم یا نازک انجام داد. برای قرار دادن پیوندک در پایه، پوست پایه را کنار می زنند.

روش اجرا: در پايه هايي با قطر ۲۰ تا ۳۵ سانتي متر، برشي عمودي به طول ۲٫۵ تا ۵ سانتیمتر زده و پوست را برداشته و پيوندك كه انتهاي آن را اریب به سمت پوست برش زده ایم در شکاف پایه قرار مي دهيم، اين پيوند زماني انجام ميشود كه درخت پوست دهد.

در این روش پیوندک در زیر پوست پایه قرار می گیرد.

۵- پیوند زبانه ای یا انگلیسی: 

در پايه و پيوندك هاي هم قطر با اندازه ۰٫۵ تا ۱٫۵ سانتي متر در درختان ميوه اي مثل سيب، گلابی انجام ميشود و به پيوند روميزي نيز مشهور است.

روش اجرا: ابتدا بايد پايه را از ۱۰ سانتی متری بالا خاك قطع كرد و برش شيبداري حدود ۳ سانتیمتر در بالاي آن ايجاد كرده و بعد از آن در وسط اين برش، برش ديگري به شكل زبانه ايجاد نموده، سپس روي پيوند هم بدين صورت، این عمل را تکرار نموده، سپس لايه هاي زاينده پايه و پيوندك را روي هم قرار میدهیم.

نکته: اگر برشها فاقد زبانه بودند به آن پيوند نيمانيم هم ميگويند.

توجه داشته باشد موفقیت در پیوند زدن درختان تا حدی نیازمند مراقبت های پس از پیوند زنی میباشد که با آب دادن به درختان و فراهم نمودن شرایط مناسب برای جوانه زدن پیوند  و دادن کود برای تقویت آنها، فراهم خواهد شد.

خصوصیات پایه و پیوندک

پایه و پیوندک باید هر کدام دارای خواص و صفاتی باشد تا پیوند زدن ممکن و یا از نظر اقتصادی مقرون به صرفه گردد.
۱-ازدیاد پایه:

برای پایه نوعی را باید انتخاب نمود که تکثیر آن به آسانی و با هزینه کم میسر باشد و مخصوصاً تا جایی که ممکن است باید پایه را بوسیله غیر تناسلی ازدیاد کرد زیرا فقط در این صورت است که پایه ها یکنواخت و از یک جنس بوده و با در نظر گرفتن اثر متقابل پایه و پیوندک در یکدیگر باغ یکنواخت به دست می آید و بهره برداری از آن آسانتر و کم هزینه تر می شود.
۲- مقدار و نوع ریشه:

نباتاتی که دارا یریشه سطحی و قوی می با شند بر گیاهانی که دارای ریشه عمودی و ضعیف می باشند از نظر پایه ترجیح دارند چه تغییر مکان دادن درختانیکه ریشه سطخی دارند به مراتب آسانتر و موفقیت در گرفتن آنها در محل اصلی بیشتر از درختانی است کا دارای ریشه عمودی هستند.
۳- توافق پایه با انواع مختلف خاک:

هر چند یک نوع معین از گیاه را نمی توان در خاکهای مختلف کاشت و از نظر علمی یک نوعمعین از نبات در نوع معینی از خاک بهترین نتیجه را می دهد ، معهذا از نظر اقتصادی و تهیه نهال پیوندی برای فروش باید سعی نمود که پایه انتخاب شده در بیشتر از انواع خاک ها زندگانی کرده و بهره کافی بدهد.
۴- مقاومت به بیماریها:

یکی از شرایط مهم در انتخاب پایه مقاومت آن به انواع مختلف بیماریها و آفات می باشد .مثلا درباره انواع مو که از نظر علمی به ویتیس وینفرا معروف است ( کلیه موهای ایران از این نوع است ) مورد حمله حشره زیر زمینی واقع می گردد که فیلکسر نام دارد.این آفت روی ریشه مو زندگانی می کند و در مدت نسبتاً کمی درخت را خشک نموده از بین می برد.در مقابل موهای محلی ایران یک نوع دیگردرخت انگور یافت می شود که اصل آن از آمریکا بوده و این حشره به ریشه آن صدمه نمی زند.

خوشبختانه این آفت در ایران مشاهده نشده ولی هر گاه در ناحیه شیوع یافت باید موی ایرانی را روی پایه آمریکایی پیوند نمود.تا بوته انگور از گزند فلیکسر در امان بماند.
۵- آسانی عمل پیوند زدن:

پوست پاره ای از گیاهان به سختی از چوب جدا می شود ودر بعضی دیگر پوست به اندازه ای نازک است که جدا کردن آن از چوب غیر مقدور می باشد.و این موضوع در پیوند تاجی و شکمی دارای اهمیت فراوان است.بنابراین در مورد پیوند کردن باید نوعی از گیاه به عنوان پایه انتخاب شودکه به آسانی بتوان پوست آن را از چوب جدا نمود.
۶- انتخاب پایه:

بهترین پایه باید دارای شرایط زیر باشد:
مقاومت به سرما-این موضوع در نواحی گرمسیر و یا نقاطی که دارای آب و هوای معتدل می باشندچندان دارای اهمیت نیست ولی در مناطث سردسیر برای دوام درخت پیوندی و برداشت بهره کافی باید پایه هایی انتخاب نمود که در مقابل سرمای سردترین زمستان محل مقاومت کند و مخصوصاً این نکته را باید در نظر گرفت که مقاوت پایه به این عمل باید بیشتر از مقاومت پیوندک باشد چه اگر پایه به سرما حیای تر از پیوندک باشد در سالهای خیلی سرد و فوق العاده درخت پیوندی به کلی از ریشه خشک می شود در صورتی که اگر مقاومت آن زیادتر شد.در چنین سالی هر وقت پیوندک در اثز سرما ازبین رفت می توان ازریشه قوی یا زیاد پایه که د مقابل سرما اثتقامت کرده استفاده نموده مجدداً آن را پیوند کرد.در این صورت نمو پیوندک سریع بوده زودتر از درختی که پایه آن جوان و ضعیف است میوه خواهد داد.
۷- پا جوش دادن پایه:

درختانی که پاجوش زیاد تولید می نمایند صلاحیت آن را ندارند که به عنوان پایه مورد استفاده قرار گیرند زیرا پاجوش باعث ضعف درخت پیوندو درنتیجه نامرغوبی میوه آن می شود و از بین بردن یعنی کندن آنها نیز مستلزم صرف وقت و هزینه زائد است.مثلاً برای ازدیاد و انتشار انواع یاس درختی یا خوشه ا ی اصلاح شده بهتر است از برگ نوبه عنوان پایه استفاده شود تا یاس درختی معمولی و نرک زیرا نوع اخیر بنابر طبیعت تولید پاجوش زیاد می نماید در صورتی که برگ نو کمتر پاجوش می دهد.

انتخاب پیوند

پیوندک نیز مانند پایه دارای صفاتی می باشد که ذیلاً به شرح آن می پردازیم :
۱- پیوندک و پایه در یک درجه ار فعالیت حیاتی باشد و اگر این امر ممکن نشود پایه نسبت به پیوندک جلو باشد یعنی دارای فعالیت بیشتر باشد.به عبارت دیگر پایه باید قبل از پیوندک از خواب زمستانی بیدار شده شروع به فعالیت نماید ( در پیوند بهاره ) زیرا در غیر این صورت پیوندک قبل از جوش خوردن با پایه شروع به فعالیت کرده در اثر تبخیر و از دست دادن جزیی ذخیره غذایی که با خود همراه دارد و نرسیدن مواد غذایی از پایه قبل از جوش خوردن خشک می شود.
۲- پیوندک باید از شاخه های گل یا میوه دهنده پایه مادر تهیه شود.پیوندی که از شاخه نرک برداشت شود معمولاً میوه نخواهد داد.
۳- پیوندک باید یکساله بیاشد.در پیوند پائیزه می توان از شاخه های همان سال یعنی از شاخه هایی که در بهار ظاهر شده اند استفاده نمود.سن پیوندک نباید از یکسال تجاوز نماید ولی باید کاملاً رسیده باشد .یعنی چ.ب آن به اندازه کافی سفت گردیده . مواد ذخیره کافی در آن جمع باشد.
۴- در درختانی که دوره استراحت کامل دارند برای پیوند بهاره باید پیوندک را بعد از شروع دوره استراحت و قبل از بیدار شدن پایه مادری از خواب زمستانه تهیه نمود.هر گاه خطر یخبندان و سرمای شدید در بین باشد قطع پیوندک از درخت مادر قبل از یخبندان باید انجام گیرد زیرا سرمای شدید شاخه ها را خشکانیده و از بین می برد.
۵- بهتر است پیوندک را از قسمت وسطی شاخه تهیه نمایند زیرا جوانه های قسمت فوقانی خیلی جوان و ضعیف هستند و جوانه های تحتانی شاخه کم محصول می باشند.

در نگهداری پیوندک هایی که قبل از موعد پیوند کردن از شاخه مادری جدا می کنند باید دقت زیاد نمود و آنها را در محلی نگه داشت که سرما به یه پیوندک صدمه نزند و گرمای بی موقع نیز باعث بیدار شدن و در نتیجه تبخیر و خشک کردن انها نشود . برای این منظورشاخه ها را در خزه و یا در خاک اره مرطوب در مکانی که حد اکثر ۵ تا ۶ درجه حرارت داشته باشد نگاه می دارند.برای حفظ پیوندک از سرما و یا گرما ممکن است آنها را در نقطه ای از باغ زیر خاک کرد.

تهیه پیوندک
۱- پیوند اسکنه :

در پیوند اسکنه تهیه پیوندک خیلی ساده و آسانتر از تهیه پایه است.یعنی شاخه ای که حداکثر به ارتفاع ۱۰ سانتی متر و دارای دو یا سه جوانه در انتهای فوقانی باشد انتخاب نموده قسمت تحتانی آن را در طول ۴ تا ۵ سانتی متر از دو طرف متقابل به طور مورب می تراشند یعنی دو سطح تراش نسبت به یکدیگر مایل می با شند.

قرار دادن پیوندک روی پایه
بر نصب پیوندک روی پایه باید دو لب شکاف انتهایی آن را به وسیله چاقوی پیوند زنی ( اگر پایه نازک باشد) و یا دستگاه مخصوص پیوند اسکنه از یکدیگر باز نموده پیوندک را در داخل آن قرار داد.
یکی از موارد استعمال پیوند اسکنه در درختان خانواده سوزنی برگها مانند انواع کاج می باشد . درباره این دسته از درختان و پاره ای از گیاهان دیگر مانند گردو باید پیوند اسکنه ای را در جوانه انتهایی زد.یعنی بدون اینکه قبلاً انتهای پایه را قطع کنند جوانه انتهایی آن را که نسبتاً درشت است از وسط ودر طول شاخه شکاف داده و پیوندک را نیز که دارای جوانه انتهایی می باشد یعنی از انتهای شاخه باید انتخاب شود پس از تراشیدن و تیهه آن در شکاف پایه قرار داده می بندند.
در پاره ای از نباتات دیگر مانند آزاله و بعضی از جور های خانواده تیغی ها( کاکتاسه) به جای اینکه پایه را شکاف دهند و پیوندک را بترشاند عمل بر عکس انجام می دهند.یعنی انتهای پایه را تراشیده و قسمت تحتانی پیوندک را شکاف می دهند.در این پیوند نیز پیوندک باید دارای جوانه انتهایی باشد.یعنی نوک آنرا نباید قطع کرد.
۲- پیوند تاجی:

در این پیوند نیز شاخه را از درخت جدا کرده روی انتهای پایه که به طور افقی قطع گردیده زیر پوست ساقه آن را قرار می دهند.
تهیه پایه: اگر پایه جوان باشد پس از قطع انتهای آن در محلی که پیوندک باید نصب شود با چاقوی پیوندزنی پوست پایه را از چوب جدا می نمایند به نحوی که پوست شکاف نخورد.الین امر در پایه های جوان که پوست انها نازک می باشد و نرمی خود را از دست نداده اند ممکن است ولی در پایه های کهن که پوست درخت چوب پنبه ای شده و سفت شده این طرز عمل مقدور نیست.برای اجرای پیوند تاجی در پایه های نوع اخیر شکافی عمودی به عمق چند میلیمتر و طول ۴تا ۵ سانتیمتر در پوست درخت و در محل پیوند ایجاد نموده و با نوک چاق۵وی پیوند زنی پوست درخت را از چوب جدا می کنند به قسمی که پوست از پایه جدا شود ولی قطع نگردد و بعد پیوندک را زیر پوست قرار می دهند .در طرز اول بستن پیوند لازم نیست ولی در طریقه دوم باید پیوندک را به وسیله ریسمان در محل مناسب خود ثابت نگه داشت.

تهیه پیوندک
در پیوند تاجی قسمتی از پیوندک که باید زیر پوست پایه قرار گیرد دارای ضخامتی خواهد بود که بتوان آن را به آسانی زیر پوست پایه قرار داد.برای این منظور در پیوندک های نازک انتهای تحتانی آن را بطور مورب قطع می کنند ولی در شاخه های ضخیم پیوندک باید به اصطلاح معروف شانه دار باشد.یعنی اول قسمت بالای تراش پیوندک را افقی قطع نموده ( تقریباً تا مرکز یعنی وسط ضخامت پیوندک) و سپس بقیه را در امتداد سطح موربی که طول آن تقریباً در حدود ۳تا ۴ سانتی متر می شود از پیوندک جدا نماید.
۳- پیوند نیمانیم:

پیوند انگلیسی یا نیمانیم که در سایر ممالک خیلی مرسوم است و در هوای آزاد مورد استفاده قرار می گیرد در ایران فقط در گلخانه برای پیوند درختچه های تزئینی از قبیل گل سرخ – یاس درختی – درخت برف یا زبان گنجشک- گل نارون مجنون – موچسب و غیره مورد استعمال دارد.در این پیوند تا جایی که ممکن است باید پایه و پیوندک دارای یک قطر باشند در این صورت تهیه پایه و پیوندک یکسان بوده هیچ تفاوتی بین انها نیست ولی هر گاه پایه قطورتر از پیوندک باشد طرز تهیه انها متفاوت خواهد بود.
انواع پیوند نیمانیم: پیوند نیمانیم را به دو طریق می توان انجام داد.یکی ساده و دیگری شکاف دار.در پیوند نیمانیم ساده اگر پایه و پیوندک دارای یک قطر باشد انتهای هر دو آنها را به طور مورب به قسمی که سطح مقطع در حدود ۲تا۳ سانتی متر باشد قطع می کنند پس از تراشیدن پایه و پیوندک دو مقطع را با یکدیگر منطبق کرده یعنی روی هم قرار داده با ریسمان می بندند و چسب می زنند.
در پیوند نیمانیم شکاف دار پایه و پیوند را به طور عمودی شکاف می دهند.در موقع نصب پیوندک روی پایه لبه شکاف یکی از دو قسمت به شکل زبانه داخل شکاف دیگری قرار گرفته و بدین طریق باعث استحکام پیوند می شود.طول شکاف مساوی ثلث طول سطح مورب مقطع می باشد و ابتدای ان در آخر ثلث اول مقطع ووانتهای آن اول ثلث سوم سطح نامیرده قرار دارد.
پیوند رو میزی: پیوند رومیزی پیوند نیمانیمی است که پایه قلمه بدون ریشه و محل خارج از زمین در مکان سر پوشیده ای می باشد و چون عمل پیوند کردن روی میز انجام می گیرد این نوع پیوند را رومیزی نام نهاده اند.
طرز نصب کردن پیوندک روی پایه با پیوند نیمانیم ساده یا شماف دار هیچ تفاوت ندارد ولی برای جوش خوردن پایه باید محیط مناسبی به ترتیب که ذیلاً شرح می دهیم ایجاد نمود.قلمه ای که به عنوان پایه مورد استفاده قرار می گیرد ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر طول دارد و پیوندک دارای ۲ تا ۳ جوانه می باشد.

پس از آنکه پیوندک روی پایه قرار داده شد و اطراف ان را با ریسمان بستند و با چسب پوشاندند قلمه های پیوند شده را دسته کرده هر ۳۰ تا ۵۰ عدد آن را با هم می بندند.از طرف دیگر در جعبه چوبی که ابعاد آن متناسب با مقدار قلمه پیوند شده است مقداری خاک اره یا خزه به ارتفاع تقریبی ۵ سانتی متر می ریزند و دسته قلمه را بطور عمودی پهلوی یکدیگر روی خاک اره ته جعبه بطور مرتب قرار می دهندو روی این قلمه ها را با خاک اره به ارتفاع ۵ سانتی متر می پوشانند و طبقه دیگری از قلمه پیوند شده روی آن قرار می دهند و این عمل را تکرار می کنند تا جعبه پر شود و بتوان روی ان را با قشری از خاک اره به ضخامت ۵ تا ۱۰ سانتی متر پو شاند.پس از آنکه جعبه پر شد، مقدار ریادی آب روی قلمه ها می ریزند تا خاک اره و یا خزه بین ردیف ها کاملاً خیس شود.در این موقع در جعبه را بسته در محلی که اقلاً ۳۰ درجه و حد اکثر ۳۵ درجه حرارت داشته باشد قرار می دهند بعد از ۱۵ تا ۲۰ روز پیوندها جوش خورده باید انها از جعیه خارج نمود و در خاک برای ریشه دار شضدن قلمه ها ( یعنی پایه پیوند شده ) کاشت.
۴- پیوند ترصیعی:

این نوع پیوند شبیه به پیوند اسکنه است با این تفاوت که در پیوند ترصیعی تنها به ایجاد شکاف در پایه اکتفا نمی شود بلکه قطعه ای از چوب و پوست پایه را که مقطع آن دارای شکل مثلثی می باشد از داخل پایه طبق بیرون می آورند.
برای تهیه پیوندک دو طرف انتهای تحتانی ان را به نحوی می تراشند که بتوان آن را در قسمت خالی پایه قرار داد.
اشکال اجرایی این طرز پیوند که محکم ترین انواع پیوند انتهایی می باشد در این است مه تراش پیوندک و تهیه جای ان در پایه باید به قسمی باشد که این دو قسمت کاملاً در یکدیگر قرار گیرند و در موقع اتصال آنها به یکدیگر فضای خالی و هوا بین جدارهای آنها نباشد یعنی پایه و پیوندک کاملاً به یکدیگر بچسبندند.بستن پیوندک و پوشاندن آن با چسب در پیوند ترصیعی نیز لازم است.
ب)- پیوند جانبی: در پیوند جانبی بدون قطع انتهای پایه پیوندک را در منطقه ای از سطح جانبی آن نصب می نمایند.

پیوند قاشی
از این پیوند زمانی استفاده می شود که درخت پوست نمی دهد و پایه و پیوندک در حالت خواب هستند.روش کار بداین ترتیب است : ۱- برای آماده کردن پیوندک شاخه ای که قطر آن ۱ تا ۵/۲ سانتی متر است انتختاب کرده برش با زاویه ۴۵ درجه در زیر جوانه ، سپس از ۵/۲ سانتیمتری بالای جوانه یک برش مورب به طرف پائین در داخل ساقه زده می شود تا به برش اول برسد.در پا یه نیز برشهایی کاملاً مشابه پیوندک ایجاد کرده پس از حذف قسمت زائد آن ایه و پیوندک را با هم جفت می کنند و می کوشند تا لایه های زاینده کاملاً در تماس با یکدیگر قرار گیرند .در محل پیوند جوانه را باید با نوارهای پلاستیکی ویپه پیوند جوانه یا مواد مشابه محکم نگه داشت.پوشاندن پیوندگاه با چسب پیوند ضروری است ولی باید متوجه بود که روی جوانه چسب زده نشود ممکن است اطراف محل پیوند را با خاک پوشانده اند تا از خشک شدن محل پیوند جلوگیری شود.
پیوند مهاری: گاهی روی درخت شاخه های بزرگی وجود دارند که زاویه آنها با تنه اصلی کم است و خطر شکسته شدن دارند برای جلوگیری از این مشکل یک شاخه کوچک مناسب (پیوندک) در نزدیکی شاخه بزرگی که قرار است. بر روی آن پیوند زده شود( پایه) برگزیده به اندازه ای که لازم است کوتاه می گردد. وبه روشی مشابه پیوند اتصالی به شاخه اصلی پیوند زده می شود.
پیوند شاخه قبل از جدا کردن پیوندک از پایه مادر( پیوند مجاورتی)
پیوند مجاورتی تنها پیوندی است که ممکن است بدون دخالت انسان انجام گیرد ودر طبیعت زیاد دیده می شود.این طرز پیوند از ازمنه قدیم مرسوم بوده است.در چنکلها و باغات دو تنه درخت یا شاخه انها در اثر تماس دائم و سائیده شدن به یکدیگر پوست بین انها از بین رفته دو طبقه مولده با یکدیگر جوش می خورد.

احتیاط های لازم در موقع پیوند کردن نباتات تیغی
۱- در موقع اتصال دو قسمت پیوند باید مقطع پیوندک را چند مرتبه روی انتهای پایه بمالند تا حباب هوا بین پایه و پیوندک باقی نماند.
۲- سطح مقطع در پیوندک و پایه کاملاً صاف باشد.
۳- موقع پیوند نباتات تیغی از اواخر بهار تا اول ماه سوم تابستان می باشد.
۴- عمل باید به سرعت انجام گیرد تا رطوبت دو مقطع خشک نشود.
۵ – در تمام مدتی که پیوند جوش نخورده است گلدان را باید در آفتاب قرار داد.